| Localización | Cuarto das campás |
|---|---|
| Diámetro (en cm) | 88 |
| Altura do bronce | 75 |
| Bordo | 9 |
| Peso aproximado (en quilogramos) | 395 |
| Ano de fundición | 1614 |
| Descricion |
A campá ten unha soa inscripción: IHS MARIA I JOSEPH DE DI CADA AL SSTOXPTO DE OREИ SSE I И RA SE ИORA DE REZA AИO ISI4 ✱ " que deberon escribir "IHS MARIA Y JOSE DEDICADA AL SANTISIMO CRISTO DE ORENSE Y NUESTRA SEÑORA DE REZA. AÑO 1614" A campá suscita un problema importante sobre o seu ano de fabricación: aparentemente lese "ISI4", aínda que é certo que coincide co lado da reja metálica e está mal documentado. Iso supoñería que é unha campá de 1614, o que concuerda co tipo de letra empregado e coa ortografía arcaica. Non podemos interpretar a S como un 5, posto que segundo todas as fontes a Virxe de Reza foi comprada en Vigo a un xudeu que a trouxo de Inglaterra por un arcediano de Orense en 1550. O anagrama de Jesús, que deberon escribir "IHΣ", corresponde á abreviatura de IHΣYΣ, e escríbese usualmente como IHS. Outra variante JHS procedería do latín, aínda que a segunda letra é o Eta ou E longa grega. Foi introducido como devoción por San Bernardino de Siena (ver San Bernardino de Siena e o Anagrama de Jesús). O seu significado é polivalente: para uns é o inicio do nome de Jesús en grego, para outros son as siglas latinas de IESVS HOMO SALVATOR (JESÚS SALVADOR DO HOME). "JESÚS, MARÍA E JOSÉ" A invocación á Sagrada Familia é habitual en campás do século XVIII, e constitúe unha frase común, a miúdo seguida do nome real da campá. Algúns fundidores seguen utilizando estes tres nomees como inicio da epigrafía nos nosos días. Neste caso sería unha das primeiras utilizacións desta invocación. A expresión XPS é unha abreviatura da palabra grega XPISTOΣ, CRISTO. A campá ten unha gran cruz de calvario con tres cravos e un cirio a cada lado no lado exterior. |
| Hombreiro (H) | (3 cordóns) |
| Terzo (T) |
(2 cordóns) "IHS MARIA I JOSEPH DE DI CADA AL SSTOXPTO DE OREИ SSE I И RA SE ИORA DE REZA AИO ISI4 ✱ " (2 cordóns) |
| Medio (M) |
(00) (gran cruz de calvario con tres cravos e un cirio a cada lado) (2 cordóns) |
| Medio pé (MP) | (3 cordóns) |
| Prima | Fa# 4 +23 |
| Hum | Sib 3 +32 |
| Terceira | Reb 5 -40 |
| Quinta | Sol 5 -43 |
| Oitava | La 5 +34 |
| Toques tradicionais de campás |
A campá balanceaba para os toques de coro diarios, como noutras catedrais de Galicia, mediante unha soga e unha palanca. Nunca chegaba a voltear. Tamén participaba en diversos repeniques. |
| Toques actuais de campás | Diversos toques entre eles o volteo simulado. |
| Cepo | Madeira |
| Estado actual |
Cepo propio de campá de abalo, con eixes abacelados e maior contrapeso. O cepo pintado con almagre, de cor vermella. A palanca de abalo está desmontada e posta sobre unha repisa do arco de pedra. O mazo motorizado pega no seu punto. A campá atópase por fóra da rexa de protección contra as aves, de modo que está exposta aos seus excrementos. A campá ten unha espesa capa de excrementos pola parte interior que impide a súa documentación. |
| Mecanismos de toque | (03) (mazo motorizado) |
| Actuacións urxentes | Debe deixarse a palanca de abalo nun lugar máis accesible e seguro, para previr posibles accidentes, polo vento ou por un paxaro que a poida desprazar. |
| Propostas |
A campá debe ser limpada, por dentro e por fóra, para recuperar a sonoridad orixinal. O cepo de madeira debe ser restaurado, conservando na medida do posible todas as partes orixinais incluídos os herrajes, substituíndo os cojinetes por rodamientos autocentrados, así como aqueles elementos que esixa a seguridade. Non obstante as partes substituídas serán iguais ás orixinais. O cepo debe conservar a súa cor vermella orixinal. O badalo será das mesmas características que o actual, incluído tamaño da bóla e peso. A campá debe ser dotada dun electromazo, situado á beira esquerdo, e dun motor de impulsos coa súa correspondente roda para reproducir os toques orixinais e non impedir os posibles toques manuais. Vistos os problemas de conservación debidos ás aves, é imprescindible que a rexilla de aceiro inoxidable que impide a súa entrada na sala sitúese a nivel do muro exterior, de modo que a campá quede protexida, accesible tanto para os toques como para a súa conservación e visible desde a rúa. Para iso sería conveniente retranquear os soportes de maneira que a campá poida balancear sen tropezar coa rexilla. A vigueta sobre a que repousa o electromazo, así como este anticuado mecanismo deben ser desmontados e baixados da torre. Ningunha das campás litúrgicas debe tocar as horas ou os cuartos do reloxo, xa que para iso están as súas campás correspondentes, situadas tanto por acústica como por simbolismo noutra torre diferente. Tampouco deberán imitar o volteo, que non é propio desta torre nin das súas campás. Esta campá poderá oscilar e repicar pero en ningún caso volteará, por ser costume contrario a esta Catedral. |
| Protección | Protección genérica ao atoparse nun BIC declarado. No entanto debería incoarse expediente para declarar a campá e o yugo de madeira Ben Moble de Interese Cultural. |
| Valoración | En caso de rotura soamente pode ser soldada. Pode ser remplazada por unha réplica. |
| Instalación | A instalación é tradicional e debe ser conservada para protexer a sonoridad e outros valores culturais. Calquera mecanización deberá conservar estas calidades, reproducir os toques tradicionais e permitir os toques manuais. |
Autors da documentación
| |
| Editor da ficha | LLOP i BAYO, Francesc |
| Actualización | 27-10-2016 |
| 37 Fotos | |
