![](http://campaners.com/fotos/foto143245.jpg) ![](http://campaners.com/fotos/foto58518.jpg) ![](http://campaners.com/fotos/foto157402.jpg)
|
Descripción
| As dúas torres principais da fachada denomínanse respectivamente torre das campás, a situada na nave da epístola, e torre da carraca, na nave do evanxeo.
Noutra torre independente atópanse as dúas campás novas do reloxo, mentres que as dúas antigas do reloxo están expostas no claustro xunto con outra da torre.
A instalación do botafumeiro e sobre todo o seu accionamiento son de gran interese, desde un punto de vista campanológico, xa que está relacionado con técnicas antigas para tocar grandes campás mediante unha soga grosa que se divide noutras menores, como ocorre coa campá N'Aloi da Catedral de Palma (Mallorca) (Illes Balears) |
---|
Graffitti
| Hai escasos grafitos, debido á dureza da pedra. Na torre do reloxo "A. T." / "1872"
Na torre das campás "I668". Outros de 1942, 1964... "LUZ"
Na desaparecida caixa de control eléctrico "TONY/JOSÉ / 2006 / "NUNCA MAIS" "
Xunto á campá "San Luís" (7) di xunto a unha cruz "1937 / VIVA / ESPAÑA"
Na escaleira de acceso á sala de campás "18-1-1942 / EИTRO DE CAMPAИE ...". Tamén "SANDIÑO LAGE / 1964" "16-1-1942 / RICARDO SANDIÑO" "Quete / 1939"
Tamén entre outros "Agustn", "AF / 1937"
Na sala segunda da torre das campás, posible casa do campanero, e ao longo da escaleira, hai antigos grafitos en almagra, sobre os que se sobrepoñen outros en cor azul verdoso. Na entrada á sala de campás (que ten unha reja para a súa pechadura) "MIRADOR -> " (sobre un grafito antigo de almagra).
En tápaa moderna da caixa de contactores di "NON DESMONTAR / EN CASO DE NECESITAR DESMONTAR ON ANDAR / NO CUADRO FALAR CON MANUEL (ELECTRICISTA) / 692860963"
No interior das campás maiores hai diversos grafitos de gran interese, xa que son, no seu maior parte, firma de campaneiros anteriores, así como outros datos relacionados coa pequena historia da torre. |
---|
Estado reciente
| Caixa de control eléctrico debaixo da sala de campás, fóra de normas e oxidada. |
---|
Conservación actual
| Caixa nova de control eléctrico debaixo da sala de campás sen interruptor nin enchufe de corrente exteriores. |
---|
Toques actuales
| En 2014 documentamos un ordenador BELLTRON GM-720, cos seguintes toques indicados en senllas etiquetas:
- Toque Coro
- Repique 7 a 13
- Repique 1 a 13
- Repique 1 a 6
- Difuntos 1 y 2
- Volteo 1 a 6
- Volteo 7 a 13
- Volteo 1 a 16
- Volteo camp pequeñas
A relación non corresponde case en absoluto aos toques tradicionais. Para comprender esta programación débese precisar que numeran as campás de maior a menor, algo habitual en música, pero non en campás tradicionais.
Ciertamente as dúas pequenas voltean, na actualidade, pero ese toque non corresponde con ningún tradicional. Tampouco corresponde o toque de defuntos coas dúas campás maiores, xa que había como sinalamos nos últimos tempos un toque con cinco campás granes, excluída a maior para os defuntos de menor rango, e o toque das seis, incluída a maior, para os toques de defuntos máis solemnes. Non se indica o toque dos domingos, nin o de vésperas, pero invéntanse tres volteos, ata catro si engadimos as pequenas, que non corresponden con ningunha tradición desta Santa Igrexa Catedral. A inclusión da campá de Fuoco, silenciosa tradicionalmente, aumenta aínda máis a confusión respecto de os toques propios desta Catedral.
O toque de coro, documentado en 2014, consiste en golpes da campá maior do campanil, mentres que o toque de coro realizábase coa menor, ou unha das menores, a abalo.
O toque de oración, documentado ás 06:55 da mañá, ás 11:55 e ás 19:55 consiste en tres veces tres golpes da campá maior, e logo vinte e catro seguidos da mesma. |
---|
Actuaciones
| A campá das horas ou Berenguela, asi como a dos cuartos, que estaban rachadas de en riba abaixo, foron copiadas, no epigráfico e no sonoro, realizando sendeiros réplicas EIJSBOUTS de Asten en 1987 ou 1988. As campás da torre, o chamado "carillón", e as outras de grandes dimensions e igualmente fixas, están dotadas de electromazos para o seu toque automático. |
---|
Cuadrante solar
![](http://campaners.com/fotos/foto58554.jpg) | Hai un pequeno cuadrante solar, na terraza da campá Berenguela, posiblemente para pór en hora o mecanismo do reloxo. |
---|
|
Matraca
![](http://campaners.com/fotos/foto143269.jpg) | A torre norte, chamada tamén torre da carraca, contén unha carraca, é dicir unha matraca de láminas, de grandes dimensións, depositada no chan.
É a única carraca de láminas existente nas diversas Catedrais.
En 2006 estaba fóra de uso e non se puido documentar.
En 2014 foi substituída por unha réplica, que se utiliza mediante unha manivela, para a Semana Santa. Na nova carraca di "S. ROUCO". |
|
Bibliografía (se puede ordenar por autor o por año)
Autor y título | Año |
---|
A VOZ - O Arcebispado pide que se reciba ao Papa con campás e suspende ese día as misas en Santiago | 2010 | A VOZ - A Catedral recupera os xugos de madeira das campás da torre sur | 2015 | A VOZ - A torre sur da Catedral libérase de estadas desde as campás | 2016 | ALONSO DE LA PEÑA, Javier - Notas sobre la restauración del conjunto de campanas de la Catedral de Santiago | 2016 | ALONSO DE LA PEÑA, Javier - Notas sobre a restauración do conxunto de campás da catedral de Santiago | 2016 | ANONIEM - Klok voor de katedraal van Santiago de Compostella | 1990 | ASOCIACIÓN CULTURAL CAMPANEIROS DE GALICIA - Taller de toque manual de campás | 2024 | AVAN - La campana ´Micalet´ de la Catedral de Valencia es la cuarta más grande de España, según un inventario del Gremi de Campaners | 2004 | BOLETÍN DE NOTICIAS SOBRE EL CAMINO DE SANTIAGO - Cerca de un centenar de campanas tañirán en concierto | 1999 | CALVETE HERNÁNDEZ, Pascual - Catedral de Santiago de Compostela | 1991 | CALVO, Judit - Las campanas repicarán esta tarde por el Año Santo Compostelano | 2009 | CAMBEIRO, Xosé Manuel - «Todos os días subía 94 escaleiras» | 2016 | CAMPANAS QUINTANA - Participamos en la Feria Apostolus | 2014 | CAMPOS, Andrés - Santiago de Compostela, en 10 imprescindibles muy curiosos | 2017 | CARUNCHO, Jacobo - La Berenguela tiene cuerda para rato | 2010 | CATEDRAL DE SANTIAGO DE COMPOSTELA - Campanas de la torre | 1985 | CERVERA, César - Almanzor, «el Victorioso» que arrastró las campanas de Santiago hasta Córdoba | 2014 | CLOCK-O-MATIC - Een zalig kerstfeest en een gelukkig Nieuwjaar | 2014 | CONDE, Alfredo - Campanas de Compostela | 2014 | CRESPO, José - (III) Los esclavos blancos: Saqueo y esclavismo sexual | 2018 | D., C. - Ajustes en el reloj de la Catedral | 2008 | DE ESCALLADA GONZÁLEZ, Luis - La campana del Año Santo Lebaniego | 2006 | DE SOLA, Juan / EFE - Los últimos campaneros | 2008 | DEAÑO, Santiago - Rehabilitarán la Berenguela, el gran reloj que da la hora de Compostela | 2010 | DEN HOLLANDER, Ing. Pieter A. - ROYAL EIJSBOUTS - Concerne cloche de la cathédrale de Santiago | 1989 | DEN HOLLANDER, Ing. Pieter A. - ROYAL EIJSBOUTS - Letter inviting dr. Llopo i Bayo to the cast of the biggest bell of the Cathedral of Santiago | 1989 | DEN HOLLANDER, Ing. Pieter A. - ROYAL EIJSBOUTS - Cathédrale de Santiago - Prix supplémentaires | 1989 | DÍEZ GONZÁLEZ, Juan Daniel - Galicia 2010.- II Santiago de Compostela 2 | 2010 | DISFRUTA SANTIAGO - ¿Quieres escuchar el sonido de la Carraca de la Catedral? | 2011 | DONAT, Begoña - Oliver Laxe: “Me parece de una decadencia atroz acostumbrar al espectador a entenderlo todo” | 2019 | DRAGADOS - CORUÑA - Proyecto sustitución de la antigua campana rajada y fabricación de una nueva | 1989 | ECCLESIA DIGITAL - Toque de campanas contra la droga | 2007 | ECG - La Carraca de la Catedral sustituirá a las campanas | 2015 | EFE - Las campanas de Compostela, a Holanda | 1989 | EFE - Costello y Krall unen sus voces en España al pie de la catedral de Santiago | 2010 | EFE - Repique de campanas en Compostela para anunciar la llegada del papa | 2010 | EIRÉ, L. - El repique francés vuelve a la Catedral para inaugurar el Año Santo extra | 2015 | EL CORREO GALLEGO - El Correo hace 25 años | 2010 | EL CORREO GALLEGO - ...Cuando se sustituyó por una nueva la campana de la Berenguela de la Torre del Reloj de la Catedral | 2022 | EUROPA PRESS - La Catedral de Santiago recupera su carraca para sustituir a las campanas en Semana Santa después de 40 años | 2010 | EUROPA PRESS - La Catedral proyecta el arreglo de las deterioradas torres del Obradoiro | 2011 | EUROPA PRESS - La carraca de la Catedral de Santiago sustituirá a las campanas los próximos viernes y sábado santos | 2011 | EUROPA PRESS - La Carraca histórica de la Catedral de Santiago volverá a sonar durante el Viernes y el Sábado Santo | 2014 | FACEBOOK - Las campanas de Santiago | 2010 | FANDIÑO LAGE, Ricardo - Toques y repiques de las campanas de la S. A. M. I. C. B. de Santiago de Compostela | 2012 | GONZÁLEZ BÁEZ, Cali - Historia de las campanas | 2007 | HERNÁNDEZ, Julián - ¿A quién venden las campanas? | 2011 | INVITADO - Santiago de Compostela: Las catedrales gallegas carecen de equipos de mantenimiento continuo | 2008 | KAVANAGH, Eduardo - Almanzor, saqueador de Santiago | 2019 | LA SER - Campanadas 25 de Diciembre | 2000 | La Voz de Galicia - Las cinco torres recuperarán ventilación y belleza con la apertura de sus ventanas y huecos cegados | 2009 | La Voz de Galicia - El experto Francesc Llop ensayó los toques de las campanas y elogió sus sonidos originales | 2015 | LA VOZ DE GALICIA - Ricardo Fandiño, o último campanero, residía no alto da basílica | 2015 | LA VOZ DE GALICIA - Retiran as campás da Berenguela do ano 1729 | 2018 | LEHR, Dr. André - Restauració de campanes | 1993 | LLOP i BAYO, Francesc - Restauración de las campanas de las horas y de los cuartos de la Catedral | 1989 | LLOP i BAYO, Francesc - Carta al subdirector general del patrimonio mueble sobre el retraso en la fundición de las campanas del reloj de la Catedral de Santiago de compostela | 1989 | LLOP i BAYO, Francesc - Fundición de la campana de las horas de la Catedral de Santiago | 1990 | LLOP i BAYO, Francesc - Visita del hijo del último campanero | 2014 | LLOP i BAYO, Francesc - Toques de las campanas de la Catedral de Santiago de Compostela | 2014 | LLOP i BAYO, Francesc - As campás da catedral de Santiago: a máis alta música comunitaria | 2016 | LLOP i BAYO, Francesc - Las campanas, ¿ruido sagrado? | 2017 | LLOP i BAYO, Francesc - Preguntas sobre las campanas restauradas de Santiago (Villena) | 2018 | LLOP i BAYO, Francesc - Algunes notes sobre matraques | 2024 | LLORET / LAS PROVINCIAS - Una fundición valenciana quiere construir la campana de Santiago de Compostela | 1986 | LOMBARDERO, Xavier - El Ministerio de Cultura cataloga las campanas catedralicias gallegas | 2007 | LOUZAO VILLAR, Joseba - El sonido de las campanas: una aproximación al paisaje sonoro católico en la España contemporánea | 2018 | LUQUE, A. - Campanas valencianas en un Museo Europeo | 1989 | MARTÍN PRIETO, Adrián; PANERO PARDO, Ángel; PÉREZ CASTRO, Lourdes - Cuadernos Técnicos. La Carraca de la Catedral de Santiago. | 2012 | MERAYO, Paché - «Quiero rescatar de la historia lo que la historia sepultó» | 2020 | MORALES, Alfredo - Subdirector General de Bienes Muebles del ICRBC - Certifica que el señor Fransec Llop realiza un estudio sobre conservación de las campanas históricas de las catedrales españolas | 1989 | MORALES, José Manuel - Las campanas de Santiago | 2017 | PEDRALS, Joan - El reloj de la Catedral de Santiago de Compostela | 2000 | PEDRALS, Joan - Les campanes originals del rellotge de la Catedral de Santiago de Compostela | 2002 | PEDRALS, Joan - Las Campanas en Cataluña | 2004 | PÉREZ URIZARNA, Sara - Inspección Técnica de Monumentos - Proyecto básico y de ejecución de obras de restauración de la Catedral de Santiago de Compostela | 1989 | PONTEVEDRA, Silvia R. - 50 euros por tocar a muerto. | 2008 | PORTILLA LINARES, Miguel - Carta al periódico La Voz de Galicia sobre la fundición de la campana Berenguela | 1989 | PORTILLA LINARES, Miguel - Presupuesto para fundir la campana "Berenguela" y un reloj Apolo para la catedral de Santiago de Compostela | 1989 | PRIETO, Darío - Pedro Halffter llena el Bierzo de música vagabunda | 2017 | R. PONTEVEDRA, Silvia - La carraca vuelve a sonar en el Obradoiro | 2010 | R. PONTEVEDRA, Silvia - Hallada una escultura de la fachada original del Pórtico de la Gloria | 2016 | R., S.; LINDE, P. - Una grieta junto al campanario causa los estragos en el Pórtico | 2010 | REBOYRAS, Arturo - El último campanero catedralicio | 2017 | REBOYRAS, Arturo - 315 "manivelazos" cada 24 horas | 2019 | REDACCIÓN - Cultura dice que hay razones técnicas y económicas para la fundición de la Berenguela en Holanda | 1989 | REDACCIÓN - La campana ‘Micalet’, la cuarta mayor de España | 2004 | REDACCIÓN - ...Cuando la sustitución de la campana de la Torre del Reloj fue todo un acontecimiento en la ciudad | 2018 | REDACCIÓN - La Catedral de Santiago recupera el toque manual de las campanas | 2023 | REGO, Benito - 25 millones costará restaurar la campana que dará la bienvenida al Papa | 1982 | RINCONES DE SANTIAGO - La torre del reloj de la catedral | 2009 | RODRÍGUEZ ESCUDERO, José Guillermo - La Torre negra de El Salvador | 2007 | SALGADO, Fernando - El escalatorres Puertollano | 2015 | SAN SEBASTIÁN, Isabel - Las campanas de Santiago | 2020 | SANTIAGO - La campana Santa Bárbara vuelve a la Catedral tras dos décadas ausente | 2016 | SERRANO, Álex - A dos campanas de recuperar su voz | 2015 | TROITIÑO, Manuel - Campanas de la Catedral de Santiago de Compostela | 1980 | VENTOSO, Luis - La paz campesina | 2018 | VILLAR, Carmen - Al fin doblan (todas) las campanas | 2016 | ZAFRA, Ignacio - Prohibido tocar las campanas, vecinos durmiendo | 2017 | |
Grabaciones de toques de campanas
|
Vídeos de toques de campanas
|
802 Fotos del campanario |
---|
Fichas de todas las campanas |
---|
Editor
| LLOP i BAYO, Francesc |
---|
Actualización
| 2024-01-13 |
---|
Campanas actuales |
Campana | Fundidor | Año | Diámetro | Peso |
---|
Campá de sinais | | | 15 | 2 |
Prima Bárbara (copia) | OCAMPO (ARCOS DA CONDESA) | 1997 | 106 | 690 |
De cuartos (A) | GÜEMES, PEDRO DE | 1729 | 147 | 1839 |
De horas, Berenguela (B) | GÜEMES, PEDRO DE | 1729 | 254 | 6211 |
Laus Deo, campá de sinais (0) | | 1550ca | 44 | 49 |
Campá do museu | | 1851 | 35 | 25 |
Campá no presbiterio | | 1844 | 30 | 16 |
Vacante (1) | | 1541 | 103 | 633 |
Prima Bárbara (2) | DE PALACIO, FRANCISCO (GÜEMES) | 1734 | 105 | 670 |
Fogo (3) | PALACIO, FERNANDO DE | 1749 | 109 | 750 |
Prima Salomé (4) | DE PALACIO, FRANCISCO (GÜEMES) | 1734 | 113 | 835 |
Ánimas (5) | | 1672 | 141 | 1062 |
San Luis (6) | | 1675 | 147 | 1204 |
Santiago, Mayor (7) | | 1675 | 211 | 3560 |
campanil (1) | AZA Y CEDRÚN, JOSÉ ANTONIO DE | 1831 | 35 | 25 |
campanil (2) | LISTE PEREIRAS, JUAN (PARROQUIA DE ORAZO) | 1886 | 36 | 27 |
campanil (3) | LISTE VILLANUEVA, JOSÉ (PARROQUIA DE ORAZO) | 1916 | 45 | 53 |
campanil (4) | OCAMPO (ARCOS DA CONDESA) | 1919 | 48 | 64 |
campanil (5) | | 1671 | 49 | 68 |
campanil (6) | LISTE VILLANUEVA, JOSÉ (PARROQUIA DE ORAZO) | 1916 | 50 | 72 |
campanil (7) | | 1671 | 75 | 244 |
Campá dos cuartos (A) | EIJSBOUTS | 1990 | 147 | 1839 |
Campá das horas (B) | EIJSBOUTS | 1989 | 257 | 6433 |
Relojes |
Relojes
Reloj mecánico (1) |
---|
![](http://campaners.com/fotos/foto142177.jpg) |
Autor del reloj | ANTELO LAMAS, ANDRÉS |
---|
Fecha construcción
| 1831 |
---|
Descripción del reloj
| Maquinaria construída en 1831 polo relojero ferrolán Andrés Antelo, e que soa cunha especial harmonía, como corresponde a un traballo de artesanía confeccionado co máximo rigor.
Un enorme armario cadrado de madeira, con cristais nos catro lados, atópase no centro da torre encerrando a maquinaria. Del saen catro eixos que son os que moven as agullas en forma de frecha das catro fachadas. Tamén dúas pancas que son as que fan soar as campás que marcan as horas á cidade.
Para iso, está colocado xusto debaixo da Berenguela, e en liña recta, para que os cables que a fan soar a cada hora funcionen perfectamente.
Esta maquinaria está tan ben axustada que apenas precisa mantemento, e só algún axuste horario de cando en vez, ocasionado, como explica Antonio Conde, sobre todo polos cambios de temperatura, que poden provocar algunha mínima variación ocasionalmente.
Para facer estes axustes dispón dentro dunha pequena esfera que marca a mesma hora que fóra. Nestes pequenos axustes non é necesario desconectar o mecanismo das campás, pero si cando se produce o cambio da hora oficial, sobre todo na primavera, xa que a maquinaria non anda marcha atrás, polo que é preciso adiantalo once horas.
Para que o reloxo funcione é preciso darlle corda cada día cunha enorme manivela que fai subir os contrapesos que colgan dunha cadea ata o piso inferior. Tamén hai que engrasarlo periodicamente. Na parte superior ten catro diferenciais, como os coches, cada un dos cales está conectado a un eixo que atravesa a fachada e é o que fai virar a agulla que marca a hora.
A maquinaria está conectada tamén con dous brazos mecánicos enganchados a sendas cadeas que colgan do piso superior. Estas cadeas están conectadas a dous martelos que golpean a Berenguela cando hai que dar as horas, e a unha campá menor, que é a que sinala os cuartos e as medias.
Logo dun tempo parado, o reloxo volveu porse en marcha na pasada década. Foi entón cando se substituíron as antigas campás, que hoxe se poden contemplar no claustro da Catedral, por unhas novas, afinadas para que soasen igual que as súas predecesoras. Desde entón Antonio Conde Fontao encárgase do mantemento da maquinaria. D., C. O Correo Galego (30-11-2008) |
---|
Tipo reloj
| 1 |
---|
Existencia del reloj
| 1 |
---|
Funcionamiento del reloj
| 2 |
---|
Fecha
| 20-04-2017 |
---|
Fotos del reloj |
---|
Computadoras |
Computadora (1) |
![](http://campaners.com/fotos/foto65199.jpg)
1 2 | Autor | CLOCK-O-MATIC |
---|
Fecha de construcción
| 2005ca |
---|
Descripción
| O computador ten unha folla de papel pegada co seguinte texto:
1 (·)
2 (·)
3 (·) 5 (·)
4 (·)
Repicar
Pulsar 2 veces botón 4
" 1 vez " 3
Con los botones 1 ó 2 poner o sacar minutos deseados
Pulsar 3
|
---|
Editor de la ficha
| LLOP i BAYO, Francesc |
---|
Actualización
| 20-12-2023 |
---|
4 Fotos de la computadora |
---|
| |
Registro de computadoras