|
Descripción
| Segundo SARTHOU CARRERES ("Catedrales de España" - 1952)
Este monumento religioso es el más importante de la ciudad; pero a su severa arquitectura protoojival, del siglo XIII, se le adhirió una fachada barroca en el XVIII, bajo el rosetón gótico de los albores del XVI, de gran mérito artístico (como las pinturas murales, del XV, en el interior del templo)...
La fachada del tempo aparece muy variada, con reformas de 1546 y 1705. Su puerta es románica, con arcos abocinados de medio punto, sobre columnas laterales, y tímpano sobre dintel. Prescindiendo del rosetón, estatuas y añadidos, sólo diremos que flanquean esta fachada dos torres gemelas, con campanas y reloj.
Un panel de información turística na portada di:
A Catedral construída no século XIII recolle, cunha planta de cruz latina, diversos estilos arquitetónicos (románico, gótico e barroco) e conta cun claustro interior que dá acceso ao Palacio Episcopal. Desta construción é preciso salientar o Rosetón situado na fachada principal e as pinturas murais de época medieval da nave central.
A última gran reforma na mesma ten lugar na fachada no século XVIII. Esta consiste na construción de dúas novas torres cadradas en substitución das anteriores redondas e máis pequenas. No 17178 inagúrase a primeira (da esquerda) e no 1720 a segunda (da dereita).
As dúas torres corresponden á separación simbólica habitual de torre de campás e torre do reloxo, aínda que neste caso, pouco habitual, as campás atópanse na torre norte.
O elemento de maior interese non é o reloxo, do XIX, en pleno funcionameinto, ou as campás, cunha anepígrafa, probablemente do século XIV e o resto do XVIII e XIX. O maior valor deste conxunto é que non foi nunca mecanizado e que os seus toques son interpretados de xeito manual polo campanero Valentín INSUA e os seus axudantes. Esta actividade é tan importante que debería ser protexida como Ben de Interese Cultural de Carácter Inmaterial. |
---|
Graffitti
| Hai un cartel no muro que di: "Esta prohibido por la Au- / toridad bajo la multa de / ... orinar o ensuciarse en el / atrio y demas zonas".
Na escaleira de acceso e preto das fiestras hai diversos grafitos que poden ser antigos.
|
---|
Protección
| Ben: Catedral da nosa Señora dos Remedios Igrexa Catedral
Comunidade Autónoma: C.A. Galicia
Provincia: Lugo
Municipio: Mondoñedo
Categoría: Monumento
Código: (R.I.) - 51 - 0000080 - 00000
Rexistro: (R.I.) REXISTRO BIC INMUEBLES: Código definitivo
Data de Declaración: 23-05-1902
Data Boletín Declaración: 24-05-1902
MINISTERIO DE EDUCACIÓN, CULTURA E DEPORTE (19-07-2015)
Nomeada basílica por Xoán XXIII cunha bula datada o 9 de marzo de 1959. |
---|
Las campanas
| Pascual CALVETE HERNÁNDEZ Catedral de Mondoñedo (Lugo) (1991) transcribe unhas actas capitulares que se refiren á fundición da campá "das medias" en 1728 así como a baixada da grande do reloxo, Jerónima "... de xeito que se poida tañer a voo".
En 1851 fúndense a Paula e Ronda polo veciño de Mondoñedo Francisco BLANCO PALACIOS (sic) aínda que Manuel Díez fundidor de Astorga pretendeu a rescisión do contrato para facelas el máis baratas.
En 1868 vólvese a romper a Paula, que é refundida por Nicolás María DÍEZ de León. Ese mesmo ano bendinse e dan novo nome ás campás (segundo veremos máis adiante).
Finalmente en 1884 a Paula se rajó nuevamente e foi refundida por Esteban ECHEBASTER de Vitoria, que é a actual campá.
Propoñemos a seguinte táboa comparativa:
Número (1) | Nome tradicional (2) | Nota (3) | Nome campá (4) | Nome bendición (5) | Orde (6) |
---|
1 | Agonía menor | Lab 5 24 | Santa Bárbara | Fructuosa Bárbara das Dores | 5 | 2 | Agonía maior | Lab 5 46 | Juan | Gonzala Juana da Expectación | 6 | 3 | Esquilón novo | Mib 5 33 | Sen nome | Martina de Jesús, María j José | 4 | 4 | Esquilón vello | Sol 4 -44 | Anepígrafa | Feliciana, Aldeodata do Patrocinio | 7 | 5 | Prima | Reb 4 -35 | Santiago e Rosendo | Jacoba María Concepción | 2 | 6 | Ronda | Mib 4 - 11 | María Rosenda | Rona Rosenda María Natividad | 3 | 7 | Paula | Sol 3 04 | Santa Paula | Paula da Asunción | 1 | |
Notas
- Numeramos as campás por diámetro, de menor a maior. Non só é unha numeración habitual de campás, senón que é obxectiva: o diámetro dá unha referencia exacta en centímetros.
- Utilizamos o nome tradicional, como referencia do nome da campá. A fonte foi o campanero Valentín INSUA, e ese nome ten sentido tanto para el como para os habitantes de Mondoñedo.
- A nota está medida a partir da análise sonora da grabación digital das campás. Analizada por Francesc LLOP i ÁLVARO, e utilizando a ferramenta Wavanal.
- Nome que figura na campá. En seis das sete campás vai precedido da Sagrada Familia, completa (os tres membros Jesús, María e José) ou simple (Jesús María). Esta utilización da Sagrada Familia é habitual desde polo menos o século XVIII ata os nosos días nas campás galegas, aínda que é pouco habitual ou inexistente fose de Galicia. Precisamente nin a campá máis antiga, anepígrafa, nin a máis moderna, a Paula, lévano. No último caso explícase, por ser fabricada por un fundidor vasco.
- Numeración de CALVETE na obra citada. Supoñemos que as numera de menor a maior, aínda que os nomes non coinciden nin cos tradicionais nin cos inscritos. Ata, a campá conventual está cambiada de orde.
- Nome outorgado polo bispo de Mondoñedo en 1868 ao volver bendicir as campás. Non corresponde nin co nome inscrito nin co tradicional.
No museo hai unha colección de tres campás de man, parecidas ás producidas en Flandes no século XVI, con moita pátina e suciedad que impide estudalas. En calquera caso trátase de campás dignas de protección e do maior interese. |
---|
Toques tradicionales
| Antiguamente tocábase a parto coa Agonía menor, segundo di ÁLVARO CUNQUEIRO que tocaron para o seu nacemento, aínda que el chama Petra á campá. |
---|
Toques actuales
| As campás tócanse exclusivamente de forma manual. Na torre alta das campás, dúas tócanse a abalo e outras dúas co badajo, mediante as correspondentes cordas que chegan ata media torre. Alí chegan tamén as tres cordas correspondentes ás campás maiores, situadas na parte baixa da torre.
- Esquilón o sábado ás 18:30
- Ángelus - Xoves e Domingo, 33 golpes
- a Alzar - Dúas veces tres golpes
- repenique (antes do volteo) coas dúas Agonías
- volteo de tres campás (as tres maiores) para o patrón San Lucas, a Ascensión, San Roque, Xoves e Sábado Santo, Corpus e Nochebuena.
- a Incendios
- a Mortos, pola parroquia de Santiago, coas campás da Agonía tócanse 2 veces (muller) ou 3 (home)
|
---|
Cuadrante solar
| Hai un cuadrante solar no claustro. |
---|
|
Matraca
| Hai escasos restos da carraca na sala de campás que se utilizan para inmobilizar as dúas campás de volteo.
A carraca orixinal atópase no museo e debería ser restaurada ou substituída por unha copia, para o seu uso en Semana Santa.
Hai unha carraca de man colgada nun dos muros do citado museo. |
|
Rueda de campanas
| Hai unha roda de campanillas no museo, de moi recente fabricación (roda de bicicleta, varillas metálicas industriais) coas campás soltas e de escaso interese. |
|
Bibliografía (se puede ordenar por autor o por año)
Autor y título | Año |
---|
ABC VALENCIA - ¿Por qué sonarán a la vez mil campanarios a mano este sábado en toda Europa? | 2018 | ÁLVEZ, Jose Mª - Preservan el patrimonio sonoro con el tañido de las campanas mindonienses | 2016 | ARIÑO, José Ramón - La campana de ánimas | 1987 | ARNÁIZ, A. - Campanas, caballos y perros para un singular concierto en Mondoñedo | 2009 | ASOCIACIÓN CULTURAL CAMPANEIROS DE GALICIA - As campás ó son do Camiño | 2022 | AVAN - Los campaneros de Valencia y de Mondoñedo tocarán al mismo tiempo los toques de difunto por monseñor José Gea Escolano | 2017 | CAL PARDO, Enrique - Algunos datos sobre las campanas de la Catedral de Mondoñedo | 1990 | CALVETE HERNÁNDEZ, Pascual - Catedral de Mondoñedo | 1991 | ÍNSUA PALACIOS, Valentín - Toques da Catedral de Mondoñedo | 2016 | ÍNSUA PALACIOS, Valentín - Campaneros de la Catedral de Mondoñedo | 2022 | L. MONTES, Susana - La mano que mece las campanas | 2010 | LA VOZ - Mondoñedo, de nuevo escenario único | 2010 | LA VOZ - Concerto das sete campás na catedral de Mondoñedo | 2017 | LLOP i BAYO, Francesc - Unidos por las campanas - In memoriam monseñor José Gea Escolano | 2017 | LOMBARDERO, Xabier - Mondoñedo se convierte en un torrente de sonidos | 2009 | LOMBARDERO, Xavier - El Ministerio de Cultura cataloga las campanas catedralicias gallegas | 2007 | LOUREIRO, Ramón - Rouco Varela reivindica el papel de Galicia en la evangelización de Europa | 2006 | MONDOÑEDO ES MÁS - Guardiana de las zapatillas del obispo | 2010 | MURADO, Miguel-Anxo - As campás roubadas | 2017 | OS CHICHISOS - Campás e Campaneiros - Catedral Basílica da Asunción Mondoñedo | 2016 | PERNAS, Ramón - Campanas | 2004 | ZAFRA, Ignacio - Prohibido tocar las campanas, vecinos durmiendo | 2017 | |
Grabaciones de toques de campanas
Intérprete | Grabación | Fecha | Duración |
---|
ÍNSUA PALACIOS, VALENTÍN | Divinos oficios en días solemnes pola maña | 17-09-2016 | 02:20 | ÍNSUA PALACIOS, VALENTÍN | Divinos oficios en días normais pola maña | 17-09-2016 | 02:45 | ÍNSUA PALACIOS, VALENTÍN | Divinos oficios en días solemnes pola tarde | 17-09-2016 | 01:41 | ÍNSUA PALACIOS, VALENTÍN | Divinos oficios en días normais pola tarde | 17-09-2016 | 01:37 | ÍNSUA PALACIOS, VALENTÍN | Toque a coro | 17-09-2016 | 01:56 | ÍNSUA PALACIOS, VALENTÍN | Toque a parto | 17-09-2016 | 00:41 | ÍNSUA PALACIOS, VALENTÍN | A Ave María, o amencer, as doce e o anoitecer | 17-09-2016 | 00:59 | ÍNSUA PALACIOS, VALENTÍN | Toque a ánimas | 17-09-2016 | 03:08 | ÍNSUA PALACIOS, VALENTÍN | Toque o alzar | 17-09-2016 | 03:08 | ÍNSUA PALACIOS, VALENTÍN | Toque a incendio o calquer outra calamidade | 17-09-2016 | 03:08 | ÍNSUA PALACIOS, VALENTÍN | Toque a anxel | 17-09-2016 | 01:21 | ÍNSUA PALACIOS, VALENTÍN | Toque a agonía (canónigo) | 17-09-2016 | 01:21 | ÍNSUA PALACIOS, VALENTÍN | Toque a morto | 17-09-2016 | 09:00 | ÍNSUA PALACIOS, VALENTÍN | Repenique | 17-09-2016 | 01:04 | ÍNSUA PALACIOS, VALENTÍN | Volteo de campás | 17-09-2016 | 02:11 | ÍNSUA PALACIOS, VALENTÍN | Falta campaneiro | 17-09-2016 | 02:11 | ÍNSUA PALACIOS, VALENTÍN | Semana Santa | 17-09-2016 | 01:08 | ÍNSUA PALACIOS, VALENTÍN | Volteo da Ronda | 17-09-2016 | 01:08 | ÍNSUA PALACIOS, VALENTÍN | Roda de campás | 17-09-2016 | 01:08 | |
Vídeos de toques de campanas
|
137 Fotos del campanario |
---|
Fichas de todas las campanas |
---|
Editor
| LLOP i BAYO, Francesc |
---|
Actualización
| 2018-04-22 |
---|
Campanas desaparecidas |
Campanas actuales |
Campana | Fundidor | Año | Diámetro | Peso |
---|
Campá da Traizón (0) | | 1800ca | 50 | 72 |
Dos cuartos (a) | | | 20 | 5 |
Das horas (b) | | 1850ca | 30 | 16 |
Agonía menor, Feliciana Aldeodata de Patrocinio (1) | | 1350ca | 55.2 | 97 |
Agonía maior, Fructuosa Bárbara de los Dolores (2) | BLANCO PALACIO, FRANCISCO (MONDOÑEDO) | 1851 | 57 | 107 |
Esquilón novo, Gonzala Juana de la Expectación (3) | HAZA Y PALACIO, FRANCISCO | 1792 | 69 | 190 |
Esquilón vello, Martina de Jesús Maria y José (4) | BLANCO PALACIO, FRANCISCO (MONDOÑEDO) | 1816 | 82 | 319 |
Ronda, Rosenda María Natividad (5) | HAZA Y PALACIO, FRANCISCO | 1813 | 110 | 771 |
Prima, Jacoba María Concepción (6) | BLANCO CHARLO, FRANCISCO ANTONIO (1804-1878) | 1851 | 111 | 792 |
Paula de la Asunción (7) | ECHEBASTER, ESTEBAN (VITORIA) | 1885 | 157 | 1467 |
Dos Cuartos (A) | | 1728 | 47 | 60 |
Das Horas (B) | ALONSO DE VIADERO, DIONISIO | 1720 | 117 | 607 |
Relojes |
Relojes
Reloj mecánico (1) |
---|
|
Autor del reloj | ISASMENDI, CÁNDIDO (BILBAO) |
---|
Empresa de mantenimiento | ISASMENDI, CÁNDIDO (BILBAO) |
---|
Fecha construcción
| 1863 |
---|
Descripción del reloj
| Remóntase o reloxo, é dicir dáse cordo ás pesas cada semana, manualmente.
O reloxo, situado na torre sur, ten dúas campás na mesma torre para os cuartos e as horas.
Hai igualmente dúas campás pequenas, situadas no museo, para eses toques, coa trasmisión por cable de aceiro desconectada ou rota.
Tanto a campá dos cuartos da torre do reloxo como as dúas campás do museo teñen os mazos por gravidade mal regulados e quedan pegados cando tocan. Aparentemente a campá das horas da torre está ben regulada. |
---|
Tipo reloj
| 1 |
---|
Existencia del reloj
| 1 |
---|
Funcionamiento del reloj
| 2 |
---|
Editor
| LLOP i BAYO, Francesc |
---|
Fecha
| 21-09-2016 |
---|
Fotos del reloj |
---|